Czy odzież robocza dla pracowników jest obowiązkowa?

Czy pracodawca ma obowiązek zapewniać odzież i obuwie robocze pracownikowi, a jeśli tak, to kiedy oraz jak często? Polskie przepisy nie wskazują jasno, kiedy i na jakich stanowiskach pracodawca musi zapewnić zatrudnianym osobom odzież roboczą czy ochronną, jednak uprzedzając pytania – taki obowiązek istnieje.

Jeśli chcesz dowiedzieć się, kiedy pracownik może wykonywać swoje zadania we własnym ubraniu, a kiedy to po Twojej stronie leży obowiązek dostarczenia mu ubrań, ten artykuł jest dla Ciebie!

Odzież dla pracowników – czym powinna się charakteryzować?

Skaleczenia, zadrapania, otarcia – nasze ciała są podatne na urazy. Nietrudno o nie zwłaszcza podczas pracy w tak zwanych „trudnych warunkach”. Dlatego pracownicy zatrudnieni na budowie czy w fabrykach potrzebują odpowiednich ubrań roboczych. Powinny one zapewnić im dodatkową ochronę, a przy tym być wygodne. Na co jeszcze należy zwrócić uwagę, kupując odzież i obuwie robocze?

1. Przede wszystkim na przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy – są one uzależnione od gałęzi przemysłu i warunków, w jakich wykonywana jest praca. Większość stanowisk ma także kartę charakterystyk zagrożeń zawodowych, którą warto wziąć pod uwagę, planując zakup uniformu roboczego.
2. Poza tym oczywiście na wspomniany już komfort użytkowania, a także funkcjonalność – czyli dodatkowe kieszenie czy szlufki – oraz bezpieczeństwo użytkowania. Odzież robocza nie powinna mieć elementów, które mogą zaczepić lub wkręcić się w maszyny.
3. Jakość – to od niej w ogromnej mierze zależy wytrzymałość ubrań. Najlepiej wybierać odzież od sprawdzonych producentów, co daje gwarancję, że na długo zachowa nie tylko swój wygląd, ale też właściwości ochronne. Takie ubrania są też odporne na wielokrotne pranie.
4. Poza tym wybierając ubrania dla pracowników – i dotyczy to wszystkich rodzajów odzieży, ale zwłaszcza ubrań ochronnych, czyli dosłownie chroniących człowieka przed warunkami pracy, którą wykonuje – zwracaj uwagę na to, czy interesujące Cię modele mają odpowiednie certyfikaty. Tylko wybierając certyfikowane modele możesz mieć 100% pewności, że ubranie spełni swoje zadanie.
5. Na koniec warto zwrócić uwagę na styl oraz estetykę ubrania. Jeśli zatrudniasz większą grupę osób i planujesz zapewnić im ubrania robocze, zadbaj o to, by były one spójne wizerunkowo. Ubranie to również uniform pracownika, który jest wizytówką Twojego zakładu. Poza tym jednakowe, estetyczne kombinezony czy bluzy i spodnie sprawiają, że zatrudniane osoby czują się częścią firmy oraz częścią grupy, co korzystnie wpływa na ich motywację i nastawienie do pracy.

Kiedy odzież jest obowiązkiem pracodawcy?

Na początku warto przypomnieć to, o czym pisaliśmy we wstępie – przepisy nie określają jasno, kiedy i na jakich stanowiskach dostarczenie odzieży roboczej jest obowiązkiem pracodawcy. Jednak według kodeksu pracy konieczność taka zachodzi, gdy istnieje ryzyko intensywnego brudzenia lub skażenia odzieży własnej pracownika.

Oznacza to, że ubrania robocze czy środki ochrony indywidualnej będą potrzebne pracownikom budowlanym lub osobom narażonym na skażenie środkami chemicznymi, na przykład laborantom, ale też piekarzom czy fryzjerom.

Przepisy BHP dopuszczają też możliwość wypłacenia pracownikom ekwiwalentu pieniężnego za zniszczone ubrania – w takiej sytuacji zatrudniona osoba może korzystać z własnej odzieży i obuwia roboczego. Powinny one jednak być dostosowane do specyfiki stanowiska.

Oczywiście taka umowa jest ryzykowna, gdy zachodzi szansa skażenia odzieży i obuwia. Można jednak śmiało założyć, że gdy istnieje choćby najmniejsze ryzyko skażenia odzieży lub obuwia, na przykład środkami chemicznymi lub promieniotwórczymi albo materiałami uznawanymi za niebezpieczne, pracodawca dostarczy niezbędną odzież ochronną.

Jakie konsekwencje grożą pracodawcy za brak odzieży dla pracownika?

Warto przypomnieć, że chociaż nie ma przepisów określających, kiedy pracownikowi należy się odzież robocza, to jednym z kryteriów jej przydzielenia jest ryzyko zniszczenia odzieży własnej pracownika.

Jeśli więc pracodawca uzna, że osobie zatrudnionej na danym stanowisku nie jest potrzebna odzież robocza ani nie przyzna jej ekwiwalentu pieniężnego za używanie własnej odzieży i obuwia, a pracownik zniszczy swoje ubrania w trakcie wykonywania obowiązków, będzie mieć on pełne prawo do ubiegania się o odszkodowanie.

Jeśli więc istnieje najmniejsza szansa na to, że ubranie własne pracownika może nie przetrwać dnia roboczego, warto umieścić daną posadę w wykazie stanowisk, na których obowiązuje odpowiednie ubranie robocze.

Jakie ubranie przysługuje pracownikowi?

Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy nie określają, jakie ubranie przysługuje pracownikowi, więc to, jaka odzież zostanie mu dostarczona, zależy od pracodawcy. Ten powinien jednak zadbać o to, by wszystkie potrzeby pracownika zatrudnionego na danym stanowisku były zaspokojone.

Pracownikowi trzeba więc zapewnić odzież i obuwie robocze dopasowane do wymogów konkretnego stanowiska.

Załóżmy, że szukasz odzieży roboczej i ochronnej dla lakiernika. W takiej sytuacji wykonywanie pracy w prywatnych ubraniach jest absolutnie wykluczone. Lakiernik będzie potrzebował kombinezonu pokrytego specjalną powłoką zapobiegającą osiadaniu aerozoli, fartucha, maski lakierniczej oraz rękawic. Na tym stanowisku dokładnie zakryte powinno być całe ciało.

Poza tym oczywiście pracownikom przysługują spodnie robocze – zwykłe lub ogrodniczki, koszulki, bluzy oraz obuwie. Wszystkie ubrania powinny być dopasowane do warunków pracy, takich jak pogoda czy widoczność.

Trzeba też pamiętać, że ubranie musi być dostosowane nie tylko do specyfiki pracy, ale także do noszącej je osoby – w końcu ktoś spędzający cały dzień na hali produkcyjnej nie może wykonywać swoich zadań w przyciasnych butach czy za dużym kombinezonie!

Co ile należy się odzież pracownikowi?

Kwestia tego, jak często należy dostarczać pracownikom odzież roboczą, również nie jest regulowane przez przepisy BHP. Wszystko zależy od indywidualnych ustaleń pomiędzy pracodawcą a pracownikami lub ich przedstawicielami.

Brak odgórnych przepisów w dużej mierze wynika z tego, że trudno przewidzieć, jak szybko odzież będzie ulegać zużyciu na poszczególnych stanowiskach. Jak już wspomnieliśmy, bardzo wiele zawodów wymaga odpowiednich ubrań, jednak w innym tempie swój uniform zużyje kucharz hotelowy, a w innym osoba pracująca z substancjami promieniotwórczymi albo materiałami biologicznie zakaźnymi.

Często zdarza się również, że pracodawcy – na podstawie własnych doświadczeń oraz rozporządzeń odpowiednich ministerstw – tworzą wewnętrzne przepisy i regulaminy, według których ustalają częstotliwość wymiany ubrań.

Można jednak sprowadzić ten dylemat do prostego stwierdzenia – kiedy odzież przestanie spełniać swoje zadanie, a noszenie jej będzie stanowiło zagrożenia dla pracownika, pora ją wymienić.