Jak wybrać odzież roboczą odpowiednią dla pracowników przemysłu spożywczego?

Istnieje wiele kwestii, które należy wziąć pod uwagę przy wyborze odzieży roboczej dla pracowników produkcji i przetwórstwa żywności. Przede wszystkim odzież powinna być przystosowana do przyjętych zasad zarządzania ryzykiem w zakresie bezpieczeństwa żywności i zapewniać ochronę produktu przed przeniesieniem na niego zanieczyszczeń lub ciał obcych w wyniku kontaktu z pracownikiem.
Ponadto, odzież powinna być wygodna i gwarantować swobodę ruchów, niezależnie od zadań wykonywanych przez jej użytkowników na różnych stanowiskach pracy. 
Aby wesprzeć decydentów przy wyborze odzieży roboczej dla ich pracowników w obszarze produkcji żywności i zapewnić wysoki poziom bezpieczeństwa żywności oraz higieny, zarówno na bieżąco, jak i w przyszłości, przeanalizowaliśmy listę czynników, które należy wziąć pod uwagę, aby dokonać wyboru właściwego rozwiązania.

1. Poziom ryzyka

Poziom wymagań odnośnie odzieży roboczej w obszarze produkcji żywności jest bezpośrednio związany z poziomem ryzyka, jakim charakteryzuje się dana strefa produkcji. Im szybciej psuje się żywność, którą produkujesz, tym wyższy jest poziom ryzyka. Jest to podstawowa kwestia, którą należy rozważyć przy wyborze odzieży roboczej. Co więcej, rodzaj technologii wytwarzania (system otwarty / zamknięty) oraz procesu produkcyjnego również mają wpływ na jego kształtowanie się.  
Aby dokonać podstawowej klasyfikacji poziomów ryzyka występujących w strefie produkcji, można wyodrębnić:

• Maksymalne ryzyko (procesowanie niepakowanej, szybko psującej się żywności, przeznaczonej do bezpośredniego spożycia, np. sałatki lub sushi)

• Wysokie ryzyko (procesowanie niepakowanej, szybko psującej się żywności, przeznaczonej do dalszego przetwarzania, np. surowe mięso)

• Niskie ryzyko (procesowanie żywności mało podatnej na psucie się, przeznaczonej do dalszej obróbki, np. frytki, ciastka, kawa).

Po zdefiniowaniu poziomów ryzyka występujących w Twoim obszarze produkcji możesz przystąpić do doboru asortymentu odzieży roboczej. Im wyższy poziom ryzyka, tym bardziej restrykcyjne powinny być zasady konstrukcji odzieży. Na przykład przy odzieży stosowanej w strefie wysokiego ryzyka dopuszcza się wyłącznie kieszenie wewnętrzne, zaś odzież używana w strefie maksymalnego ryzyka nie powinna posiadać żadnych kieszeni. Tego typu obostrzenie ma zapobiegać ryzyku przedostawania się ciał obcych do żywności w trakcie procesu produkcji.

 2. Wymagania i oczekiwania odbiorców

Współcześnie wielu producentów żywności staje w obliczu ciągłego wzrostu wymagań ze strony ich odbiorców, głównie pod kątem jakości dostarczanych produktów. Jako przykład można tutaj przedstawić sieci sklepów detalicznych, które wymagają, aby cały ich łańcuch dostaw działał zgodnie z określonymi standardami bezpieczeństwa żywności i przeprowadzają regularne audyty u swoich dostawców.

Odzież robocza, jaką noszą na sobie pracownicy biorący udział w procesach produkcyjnych, ma niebagatelny wpływ na poziom bezpieczeństwa produkowanej żywności. Asortyment odzieżowy można dopasować pod kątem zgodności z krajowymi czy międzynarodowymi standardami, takimi jak np. ISO 22000, BRC czy HACCP. 

3. Ochronna funkcja odzieży 

Z reguły praca przy produkcji żywności nie wiąże się z wysokim ryzykiem w zakresie bezpieczeństwa pracownika.  Najistotniejszą funkcją odzieży jest w tym przypadku ochrona produktu. Niemniej, można znaleźć wyjątki od tej reguły – za przykład mogą tutaj posłużyć m.in. pracownicy utrzymania ruchu, specjalizujący się w naprawach i konserwacji maszyn, którzy muszą w doraźnych przypadkach wejść na teren produkcji. W takich sytuacjach odzież musi chronić zarówno produkt znajdujący się na linii produkcyjnej, jak i pracownika, szczególnie biorąc pod uwagę, że niektóre czynności konserwacyjne lub naprawcze mogą być wykonywane bez całkowitego zatrzymania procesu produkcyjnego.

4. Warunki temperaturowe w obszarze pracy

Odzież robocza może mieć kluczowy wpływ na komfort pracy, dlatego powinna zapewniać pracownikom wygodę oraz swobodę ruchów. Powinna być również dostosowana do warunków panujących w miejscu pracy – oznacza to, że przy wyborze asortymentu należy wziąć pod uwagę temperaturę, jaka panuje w danej strefie zakładu produkcyjnego – w przypadku podwyższonej temperatury odzież powinna być lżejsza, zachowując przy tym wszystkie pozostałe parametry związane z bezpieczeństwem produktu. W przypadku występowania niskich temperatur (np. w obszarze chłodni lub mroźni) w wybranym asortymencie powinna się znaleźć odzież ocieplana. Biorąc pod uwagę, że specyfika odzieży ocieplanej wykracza poza ogólnie przyjęte standardy związane z bezpieczeństwem żywności, powinna być noszona pod spodem odpowiedniego fartucha lub bluzy, aby zapewnić zgodność z wymaganiami.

5. Dopasowanie do pracownika i wykonywanych przez niego zadań 

Odzież robocza powinna być możliwie dopasowana do każdego pracownika i nie przeszkadzać mu w wykonywaniu jego obowiązków. Dlatego warto zastanowić się, czy zadania wykonywane przez poszczególnych pracowników nie wymagają specjalnego dostosowania funkcjonalności odzieży. Przykładem może być odzież z rękawami wykonanymi z materiału wodoodpornego do pracy w częstym kontakcie z wodą i wilgocią, lub odzież o podwyższonej elastyczności w przypadku zadań wymagających dużej ilości ruchu i rozciągania. Jeśli kolekcja typu unisex okaże się niewystarczająca i konieczne będzie podwyższenie komfortu użytkowania odzieży, również pod kątem wizualnym, należy rozważyć rozszerzenie asortymentu o modele damskie, których fason jest przystosowany do kobiecej sylwetki. Przy doborze asortymentu warto także wziąć pod uwagę dostępność rozmiarów niestandardowych, które będą odpowiadać np. potrzebom osób o bardzo wysokim lub niskim wzroście.

6. Oznakowanie strefowe i zalecana kolorystyka 

W przemyśle spożywczym zaleca się stosowanie odzieży białej lub przynajmniej w jasnym kolorze – pozwala to łatwiej kontrolować poziom jej czystości. Niemniej, w poszczególnych obszarach produkcji może wystąpić potrzeba, aby ubiór pomagał wizualnie kontrolować przepływ pracowników przemieszczających się pomiędzy różnymi sekcjami produkcji – ma to bezpośredni związek z ryzykiem wystąpienia zanieczyszczenia krzyżowego. W takim przypadku pomocne może się okazać oznakowanie strefowe, przy czym najistotniejsze jest, aby ta dodatkowa funkcjonalność odzieży nie wpływała na poziom bezpieczeństwa żywności, np. odzież kolorowa nie będzie odpowiednia dla strefy maksymalnego ryzyka. Z drugiej strony, w niektórych strefach produkcji używanie jasnej odzieży nie jest dobrym rozwiązaniem ze względu na charakter występujących tam zanieczyszczeń, które pozostawiają po sobie trwałe ślady i nawet świeżo wyprana, higieniczna czysta odzież będzie przez nie wyglądała na brudną. Dotyczy to szczególnie użytkowników odzieży pracujących w rzeźniach czy wędzarniach. W takich przypadkach może okazać się konieczne zastosowanie ciemniejszej odzieży – oczywiście z uwzględnieniem wszelkich obowiązujących obostrzeń odnośnie bezpieczeństwa żywności.

7. Wzmocnienie wizerunku firmy – ekspozycja logo. 

Jedną z podstawowych zasad obowiązujących w zakresie doboru odzieży roboczej dla produkcji spożywczej jest prosty, surowy design, pozbawiony zbędnych elementów konstrukcyjnych, które mogłyby wpłynąć na poziom bezpieczeństwa produkowanej żywności. Z drugiej strony, wiele przedsiębiorstw spożywczych, posiadających silną markę, wymaga możliwości naniesienia na odzież swojego logo. Istnieje możliwość dodania logo do odzieży używanej w przemyśle spożywczym bez zagrożenia dla bezpieczeństwa produkowanych artykułów, jednak należy przy tym wziąć pod uwagę kilka istotnych elementów. Częstym wymogiem jest trwałe przytwierdzenie logo, aby mogło ono bezpiecznie przetrwać cały cykl życia odzieży. Aby to zapewnić, logo powinno być naszyte na odzieży – nie można w tym przypadku zastosować termotransferu, czyli techniki wgrzewania ze względu na możliwość odklejenia się emblematu, co stwarza potencjalne ryzyko dla procesu produkcji żywności.

Niektórym firmom szczególnie zależy na wzmocnieniu wizerunku nie tylko poprzez zastosowanie logo, ale również poprzez wykorzystanie obowiązującej kolorystyki korporacyjnej. Ten wymóg może wiązać się z koniecznością zaprojektowania odzieży, która pogodzi oczekiwania pod kątem kolorów czy fasonów z wymaganiami bezpieczeństwa żywności. W tym wypadku należy uwzględnić możliwość stworzenia asortymentu dedykowanego.

8. Gwarancja czystości odzieży 

Inną, jedną z najważniejszych kwestii w przypadku odzieży roboczej dla produkcji spożywczej jest zapewnienie jej higienicznej czystości. Odgrywa ona tym bardziej kluczową rolę, im wyższym poziomem ryzyka charakteryzuje się strefa produkcji, w której odzież ta jest używana. Czystość wizualna, a czystość mikrobiologiczna to dwie różne rzeczy, a nawet sam proces dystrybucji czystej odzieży może doprowadzić do jej zanieczyszczenia, jeśli nie jest przeprowadzony w odpowiedni sposób. W strefach maksymalnego ryzyka pracownicy muszą przebierać się kilkukrotnie, na przykład po wizycie w toalecie, kantynie czy pomieszczeniu dla palących.  Istotną częścią wyboru właściwego rozwiązania odzieży roboczej jest wybór metody jej serwisowania. Czy pracownicy piorą odzież sami w domu, czy przedsiębiorstwo posiada własna pralnię na terenie zakładu czy też korzysta z usług firmy zewnętrznej poprzez wynajem i serwis odzieży? Zadając sobie te pytania, należy zastanowić się, czy obecnie stosowane rozwiązanie serwisowe gwarantuje mikrobiologiczną czystość odzieży używanej w bezpośredniej bliskości procesu produkcji żywności.

9. Sezonowość produkcji oraz rotacja pracowników

W niektórych przedsiębiorstwach produkujących żywność występuje wysoki wskaźnik rotacji pracowników, a proces produkcji charakteryzuje się sezonowymi skokami wolumenowymi. To oznacza, że liczba pracowników, którym należy zapewnić odpowiednią odzież we właściwym rozmiarze, jest dynamiczna, co wymaga również wzięcia pod uwagę przy doborze rozwiązania odzieży roboczej.  Podstawowe założenie jest takie, że im wyższy poziom rotacji pracowników i potrzeba dostępności odzieży w trakcie szczytów sezonowych, tym mniej skomplikowany powinien być Twój asortyment, tj. odzież powinna być możliwie jak najbardziej uniwersalna, tak aby można ją było wykorzystywać na różnych stanowiskach pracy.

10. Twoja strategia w zakresie jakości i higieny 

Wybierając odzież dla przemysłu spożywczego, obok realizacji bieżącego zapotrzebowania w zakresie higieny i ochrony produktu, warto zwrócić uwagę na długoterminowy aspekt wyboru rozwiązania. Sposób, w jaki zarządzasz odzieżą roboczą swoich pracowników, powinien zapewniać Ci zgodność z wymaganiami w trakcie audytów oraz procesów certyfikacji – bieżących oraz tych planowanych w przyszłości. Lepiej jest samodzielnie wychodzić naprzeciw trendom rosnących standardów jakości i wyznaczać je, niż próbować doraźnie sprostać wymaganiom, kiedy na horyzoncie pojawi się nowy klient z nowym zestawem wytycznych. Długoterminowa strategia w zakresie odzieży roboczej pomoże Ci usystematyzować kontrolę higieny i będzie wsparciem dla reputacji Twojej marki.