Odzież ochronna - normy

(Unia Europejska) Niniejsze informacje dla użytkownika dotyczą środków ochrony indywidualnej (ŚOI) zaprojektowanych i wyprodukowanych przez Elis Design and Supply Chain Centre AB dla Elis Group. Wszystkie środki ochrony indywidualnej (ŚOI) zdefiniowane jako należące do kategorii II lub III i opisane w niniejszej instrukcji użytkownika spełniają wymagania rozporządzenia w sprawie środków ochrony indywidualnej (UE) 2016/425.

Metki na każdym wyrobie odzieżowym zawierają odniesienie do odpowiedniej normy zharmonizowanej lub specyfikacji technicznych opisanych poniżej. Odzież należąca do ŚOI nie zapewnia ochrony głowy, rąk, oczu ani stóp. W celu zapewnienia ochrony tych części ciała należy uzupełnić strój odpowiednimi ŚOI.

Produkty z certyfikatem EN 343 chronią przed deszczem i warunkami pogodowymi. Tkanina i części ze szwami testowane są pod kątem kluczowych właściwości: odporności na przenikanie wody i przepuszczalności pary wodnej. Wyniki testów przedstawiane są jako klasa ochrony 1–3, przy czym klasa 3 jest najwyższa. Poniższa tabela przedstawia zalecany czas noszenia w oparciu o odporność na przenoszenie pary wodnej (RET) i temperaturę w miejscu pracy.

Etykieta CE na każdym wyrobie odzieżowym zawiera informację o klasie wodoodporności (X) i zdolności przenoszenia pary wodnej (Y).

Wyroby odzieżowe chroniące przed deszczem zazwyczaj noszone są jako zewnętrzna warstwa zestawu odzieży. Należy unikać noszenia pod spodem warstw wchłaniających wilgoć, gdyż obniża to efektywność całego zestawu.

Zaleca się stosowanie ochraniaczy kolan podczas każdej pracy w pozycji klęczącej. Ochraniacze kolan zapewniają równomierne rozkładanie nacisku i zapobiegają obrażeniom powodowanym przed małe twarde obiekty na podłożu. Żaden ochraniacz nie gwarantuje całkowitej ochrony przed każdym rodzajem obrażeń w każdych warunkach. Po usunięciu wkładek ochronnych, wyrób odzieżowy nie zapewnia żadnej ochrony. Wszelkie zanieczyszczenia i modyfikacje ochraniacza kolan mogą ograniczyć jego właściwości ochronne.

Jeżeli na ochraniaczu widać otwory lub pęknięcia albo zmniejszyła się jego elastyczność, trzeba go wymienić na nowy. Wybierając nową kolekcję należy upewnić się, że kieszeń z ochraniaczem znajduje się we właściwym położeniu. W przeciwnym razie należy wybrać inny rozmiar lub rozważyć zamówienie rozmiaru indywidualnego. Wyrób odzieżowy został zaprojektowany do stosowania z wkładkami ochronnymi „GEX 240” (rozmiar 245 x 145 mm) marki Eurotex. Certyfikacja dotyczy wyłącznie połączenia tych konkretnych wkładek i spodni ELIS.

Klasyfikacja: Typ 2 (wyściółka kieszeni na nogawkach spodni piankowa lub z tworzywa sztucznego).

Poziom 0 - nakolanniki przeznaczone wyłącznie do stosowania na płaskich powierzchniach podłogowych, nie zapewniają żadnej ochrony przed przebiciem.

Poziom 1 - nakolanniki do stosowania na płaskich lub niepłaskich powierzchniach podłogowych i zapewniające ochronę przed przebiciem z siłą co najmniej (100 +-5) N.

Poziom 2 - Nakolanniki do stosowania na płaskich lub niepłaskich powierzchniach podłogowych w ciężkich warunkach i zapewniające ochronę przed przebiciem z siłą co najmniej (250 +-10) N.

Prawidłowe położenie wskazane jest w instrukcji: stroną gładką na zewnątrz, stroną perforowaną do kolana. Przed oddaniem wyrobu odzieżowego do prania trzeba pamiętać o wyjęciu wkładek ochronnych i opróżnieniu wszystkich kieszeni.

To wydanie zastępuje normę EN 1149-5:2008. Norma EN 1149-5 określa wymagania materiałowe i konstrukcyjne odzieży ochronnej rozpraszającej ładunki elektrostatyczne, stosowanej jako element jednolitego systemu uziemień przy oporze mniejszym niż 108 Ω. Odzież ochronna jest przeznaczona do noszenia w strefach 1, 2, 20, 21 i 22 (wg normy EN 60079-10-1 „Klasyfikacja przestrzeni – Gazowe atmosfery wybuchowe” i -2 „Klasyfikacja przestrzeni – Pyłowe atmosfery wybuchowe”), w których minimalna energia zapłonu atmosfery wybuchowej wynosi co najmniej 0,016 mJ. Odzieży rozpraszającej ładunki elektrostatycznej nie wolno używać w atmosferze wzbogaconej tlenem ani w strefie 0 (wg normy EN 60079-10-2) bez wcześniejszej zgody inżyniera odpowiedzialnego za bezpieczeństwo. Odzież ma zapobiegać przypadkowemu rozładowywaniu ładunków elektrostatycznych w potencjalnie wybuchowej atmosferze i eliminować ryzyko bycia źródłem zapłonu. Wyroby odzieżowe o certyfikacji EN1149-5 muszą stale osłaniać wszelkie materiały/wyroby odzieżowe niespełniające wymagań tej normy podczas normalnego użytkowania, bez względu na wykonywane ruchy, aby nie przerwać ciągłości systemu uziemień. Z tej samej przyczyny nie wolno zdejmować odzieży ochronnej rozpraszającej ładunki elektrostatyczne w atmosferze wzbogaconej tlenem, palnej lub wybuchowej, bądź podczas kontaktu z substancjami potencjalnie wybuchowymi.

Nieosłonięte kaptury wykonane z materiałów nierozpraszających muszą zostać zdjęte lub schowane pod odzieżą ochronną, kiedy nie są używane. Zapięć nie wolno otwierać podczas pracy w strefach ryzyka. Należy przestrzegać instrukcji producenta dotyczących czyszczenia; stosować wyłącznie standardowe procedury prania przemysłowego.

Uwaga: Ta norma nie dotyczy ochrony przed wysokim napięciem; jeżeli wymagana jest taka ochrona, należy zapoznać się z normą IEC 61482-2.

Norma określa wymagania i metody badań tkanin i wyrobów odzieżowych używanych do ochrony pracowników przed zagrożeniami spowodowanymi przypadkowym łukiem elektrycznym. Skuteczność oceniana jest w oparciu o właściwości ogólne, z których najważniejsza jest odporność na termiczne działanie łuku elektrycznego. Badaniom poddawany jest cały certyfikowany wyrób odzieżowy oraz każda tkanina osobno. Stopień ochrony oblicza się przy założeniu, że użytkownik odniósłby oparzenia drugiego stopnia po przypadkowym narażeniu na łuk elektryczny. Norma ta nie obejmuje niebezpieczeństwa porażenia prądem elektrycznym, hałasu, promieniowania UV, fali wysokiego ciśnienia, gorącego oleju ani fizycznego lub psychicznego szoku wywołanego wpływem substancji toksycznych. Norma ta nie obejmuje ochrony głowy, rąk ani stóp.

Pod odzieżą ochronną nie należy nosić ubrań, w tym bielizny, wykonanych z włókien poliamidowych, poliestrowych lub akrylowych (lub innych włókien syntetycznych), gdyż topią się one pod wpływem łuku elektrycznego. Chociaż wyrób odzieżowy ma chronić przed ogniem, zanieczyszczenia mogą ograniczyć stopień ochrony przed narażeniem na łuk elektryczny. Dlatego zabrudzoną odzież trzeba oczyścić. Nie wolno używać wyrobów odzieżowych uszkodzonych wcześniej przez łuk elektryczny!

Zatwierdzone są dwie międzynarodowe metody badań. W zależności od potrzeb, użytkownik określa co najmniej jedną metodę badań. Odzież ochronna ma przypisaną klasę 1 (4 kA) lub klasę 2 (7 kA), przy czym klasa 2 oznacza wyższą odporność na termiczne działanie łuku elektrycznego.

Druga metoda badania to „metoda otwartego łuku”. Odporność termiczna wyrażona jest jako wartość ATPV (skuteczność ochrony przed termicznym działaniem łuku elektrycznego) lub EBT (próg przerwania ciągłości tkaniny) w cal/cm². Im wyższa wartość ATPV lub EBT, tym lepsza ochrona termiczna.

Kiedy wyrób odzieżowy wykonany jest z różnych materiałów, etykieta wskazuje najniższe parametry łuku.

Norma EN 61482-2:2020 jest obecnie normą europejską i zastępuje normę IEC 61482-2:2009. Istnieją pewne zmiany, takie jak procedury badań i sposób określania wartości parametrów technicznych.

Zatwierdzone są dwie metody testowania. Odzież może być certyfikowana na podstawie jednej z dwóch metod lub obiema. Odzież certyfikowaną za pomocą testu skrzynkowego przypisuje się do APC 1 (4 kA) lub APC 2 (7 kA), gdzie APC 2 wskazuje wyższe parametry cieplne łuku. Druga metoda badania to „metoda otwartego łuku”. Wytrzymałość cieplna jest podawana jako wartość wydajności cieplnej łuku (APTV), wartość progowa energii powodującej przerwanie (EBT) i/lub wartość graniczna energii zdarzenia (ELIM), wyrażona w cal/cm2. Wartość ELIM jest bezpieczniejszą metodą potwierdzania ochrony odzieży przed łukiem i może być używana samodzielnie do certyfikacji odzieży. ELIM jest 100% prawdopodobieństwem, że użytkownik nie będzie miał oparzenia drugiego stopnia, a wskaźniki ATPV i EBT zapewniają tylko 50% prawdopodobieństwo. Dlatego wartość ELIM będzie prawdopodobnie niższa niż wartość ATPV/ETB. Podczas testowania odzieży używana jest wartość

liczbowa tkaniny, przy której zachowuje ona wszystkie funkcje po ekspozycji na łuk. Kiedy wyrób odzieżowy wykonany jest z różnych materiałów, etykieta wskazuje najniższe parametry łuku.

Odzież ochronna zapewniająca ograniczoną ochronę przed niewielkimi rozpryskami ciekłych chemikaliów. Odzież typu 6 przeznaczona jest do ochrony przed potencjalnym narażeniem na niewielkie ilości rozpylonej cieczy, aerozolu lub niewielkie objętościowo rozpryski. Zanieczyszczenie rozpyloną cieczą po bezpośrednim kontakcie z dużym rozpryskiem lub po przyciśnięciu ŚOI do ciekłych chemikaliów nie należy do zakresu tej normy. Wyrób odzieżowy należy stosować w połączeniu z odpowiednim obuwiem i dodatkowym sprzętem ochronnym.

Odzież ma zapobiegać przenikaniu chemikaliów i zapewnić możliwość „spłukania” w razie kontaktu z ciekłymi chemikaliami. Odzież typu 6, zapewniającą częściową ochronę ciała [PB] (Partial Body) można stosować osobno lub w połączeniu z innymi wyrobami odzieżowymi. Aby osiągnąć najwyższy stopień ochrony należy stosować odzież osłaniającą całe ciało, tj. kombinezon jedno lub 2-częściowy o certyfikacji EN 13034. Wyroby odzieżowe typu 6 [PB] nie są testowane jako kompletny kombinezon. Należy rozważyć przeprowadzenie oceny ryzyka w celu dobrania odpowiedniej odzieży ochronnej.

Ważne: Aby zapewnić użytkownikowi odpowiednie informacje na temat właściwości konkretnych wyrobów odzieżowych, na etykiecie każdego wyrobu podane są nazwy środków chemicznych i przybliżone stężenia składników, w tym poziomy właściwości użytkowych w odniesieniu do hydrofobowości i przesiąkania cieczy.

Przed rozpoczęciem użytkowania odzieży zaleca się przeprowadzenie badania właściwości użytkowych w rzeczywistych warunkach narażenia na substancje niebezpieczne. Aby zapewnić bezpieczeństwo użytkownika, konieczne jest przestrzeganie instrukcji producenta dotyczących czyszczenia i ponownego nanoszenia powłok ochronnych. Powłoki ochronne muszą być zawsze nanoszone przez upoważnionego wykonawcę na czysty wyrób odzieżowy przed przekazaniem go użytkownikowi. W razie przypadkowego kontaktu z ciekłymi chemikaliami użytkownik musi natychmiast opuścić miejsce pracy i zdjąć wyrób odzieżowy w celu zminimalizowania szkód.

Ta norma określa wymagania dotyczące odzieży o intensywnej widzialności, która sygnalizuje obecność użytkownika w świetle dziennym oraz po oświetleniu reflektorami w ciemności. Odzież o intensywnej widzialności otrzymuje aprobaty

techniczne w 3 klasach, przy czym klasa 3 cechuje się najwyższym poziomem widzialności. Odzież o intensywnej widzialności otrzymuje aprobaty techniczne w 3 klasach, przy czym klasa 3 cechuje się najwyższym poziomem widzialności. Wyższą klasę można osiągnąć, łącząc różne wyroby odzieżowe.

Klasyfikacja tkanin fluorescencyjnych i opasek odblaskowych oparta jest na minimalnej widocznej powierzchni (w m²).

Etykieta wyrobu odzieżowego zawiera informację o klasie ochrony i oczekiwanym okresie eksploatacji. Tkaniny i elementy odblaskowe zostały poddane praniu w laboratorium w celu określenia maksymalnej liczby cykli prania, po których można nadal zagwarantować właściwości ochronne odzieży. Badania laboratoryjne przeprowadzane są bez uwzględnienia zużywania się oraz innych czynników, które mogą wpłynąć na okres eksploatacji wyrobu odzieżowego (użytkowanie, otoczenie pracy, pielęgnacja odzieży itp.). Zabrudzenia negatywnie wpływają na właściwości ochronne wyrobów odzieżowych. Regularna wymiana odzieży zapobiega trwałemu zabrudzeniu tkaniny i przedłuża okres eksploatacji.

Standard dotyczący odzieży ochronnej o ograniczonym rozprzestrzenianiu płomienia, kiedy użytkownik może być narażony na promieniowanie cieplne, konwekcyjne lub kontaktowe, oraz na rozpryski roztopionego metalu. To trzecie wydanie zastępuje normę ISO 11612:2008 i zawiera drobne zmiany dotyczące np. zachodzenia wyrobów odzieżowych na siebie i powierzchni osłoniętej kombinezonem ochronnym. Aby ochrona była kompletna, konieczne jest dodanie środków ochrony głowy, rąk i stóp. W niektórych środowiskach pracy należy rozważyć zastosowanie odpowiednich środków ochrony dróg oddechowych. Norma zawiera minimalne wymagania dotyczące właściwości użytkowych, podzielone na 4 poziomy właściwości (1–4), przy czym 1 oznacza niskie ryzyko, a 4 najwyższe ryzyko. Etykieta wyrobu informuje o poziomie ochrony w formie kodu składającego się z liter i cyfr. Poziom ochrony określany jest na podstawie przeprowadzonej analizy ryzyka.

Kod / właściwości:

• A1/A2 Ograniczone rozprzestrzenianie płomienia; zapłon powierzchni (A1) – obowiązkowy / zapłon krawędzi (A2)
• B1–B3 Ciepło konwekcyjne
• C1–C4 Promieniowanie cieplne
• D1–D3 Rozprysk roztopionego aluminium
• E1–E3 Rozprysk roztopionego żelaza
• F1–F3 Ciepło kontaktowe

Kombinezon musi kompletnie osłaniać górną i dolną część tułowia, szyję, ramiona do nadgarstków i nogi do kostek. Spodnie muszą zachodzić na obuwie, również podczas chodzenia i czołgania się. W przypadku kombinezonu dwuczęściowego, kurtka i spodnie muszą zachodzić na siebie, kiedy użytkownik całkowicie uniesie ramiona nad głowę, a następnie pochyli się, aż palcami rąk dotknie podłoża. Szybkie zapięcia umożliwiają łatwe zdjęcie wyrobów odzieżowych w sytuacji awaryjnej.

Kiedy noszone są rękawice, muszą zachodzić na rękawy. Rękawy i rękawice muszą zachodzić na siebie podczas pracy w każdej pozycji w taki sposób, żeby uniknąć przedostawania się do środka płomieni i roztopionego metalu oraz powstawania punktów, w których może zbierać się roztopiony metal.

Wyroby odzieżowe z kapturem muszą umożliwiać zdjęcie kaptura lub zabezpieczenie go na miejscu, kiedy nie jest używany.

Dodatkowe wyroby odzieżowe, takie jak fartuchy czy getry, muszą spełniać te same wymagania i mieć ten sam poziom ochrony co odzież podstawowa.

Zapięcia z przodu muszą być zawsze zapięte na całej długości podczas pracy. Naszywane kieszenie muszą być wykonane z materiałów o takich samych właściwościach ochronnych jak tkanina podstawowa wyrobu odzieżowego. Rozszerzone wymagania konstrukcyjne są obowiązkowe w przypadku ochrony przed roztopionym metalem i roztopionym aluminium (D–E), np. wszystkie kieszenie i zamknięcia muszą być zaopatrzone w patkę.

W razie przypadkowego rozprysku chemikaliów / cieczy łatwopalnej lub roztopionego metalu na wyrób odzieżowy, użytkownik powinien natychmiast wycofać się i ostrożnie zdjąć wyrób. Odzież ochronna może nie wyeliminować całkowicie ryzyka oparzeń. Oparzenia skóry drugiego stopnia mogą wystąpić, jeżeli użytkownik pozostanie w bezpośrednim kontakcie ze źródłem ciepła o temperaturze 40–50°C przez ponad 10 sekund.

To drugie wydanie zastępuje wersję ISO 11611:2007. Zostało poddane przeglądowi technicznemu i zawiera drobne zmiany wpływające na konstrukcję, w tym zachodzenie wyrobów odzieżowych na siebie, wytrzymałość na rozrywanie, wymagania dotyczące podszewek itp. Odzież z certyfikacją ISO 11611 chroni użytkownika przed iskrami i krótkotrwałym kontaktem z ogniem, a także zmniejsza ryzyko porażenia prądem elektrycznym w wyniku krótkotrwałego przypadkowego kontaktu z przewodnikami elektrycznymi (do ok. 100 V= w normalnych warunkach spawania). Kombinezon ochronny musi kompletnie osłaniać ciało (górną i dolną część tułowia, szyję, ramiona do nadgarstków i nogi do kostek). Można w tym celu wybrać kurtkę i pasujące do niej spodnie lub kombinezon jednoczęściowy. Aby ochrona była kompletna, konieczne jest dodanie środków ochrony głowy, twarzy, rąk i stóp oraz odpowiedniego sprzętu ochronnego. Należy unikać zakładek na zewnętrznej powierzchni wyrobów odzieżowych, gdyż może w nich zbierać się roztopiony metal i iskry powstające podczas spawania. Należy zawsze wybierać odpowiedni rozmiar. W zależności od narażenia spawacza na iskry i płomienie, opcjonalnie zdecydować się można na kombinezon zapewniający dodatkową ochronę konkretnych obszarów ciała. Dostępne są także dodatkowe wyroby odzieżowe takie jak osłony rękawów, fartuchy i getry. Kiedy używany jest fartuch, musi osłaniać przednią część ciała co najmniej od jednego szwu bocznego do drugiego. Dodatkowe wyroby odzieżowe muszą spełniać wymagania tej normy. Ta norma określa dwie klasy właściwości użytkowych w oparciu o poziom narażenia podczas prac spawalniczych; klasa 1 jest niższa.

• Klasa 1 Ochrona przed mniej niebezpiecznymi technikami spawania i sytuacjami, w których wytwarzany jest niższy poziom iskier i promieniowania cieplnego.
• Klasa 2 Ochrona przed sytuacjami, w których wytwarzany jest wyższy poziom / dodatkowe ryzyko, kiedy narażenie na iskry i promieniowanie cieplne jest duże i złożone. Przykładem są techniki spawania ręcznego, podczas których wytwarzane są rozpryski i krople.

Ta norma dotyczy ochrony przed zimnymi środowiskami o temperaturze -5°C lub niższej. Najważniejszą właściwością jest izolacyjność termiczna, testowana w celu określenia wpływu warstw, dopasowania, układania się, okrycia i kształtu. Dobór ubrań musi być optymalny, nie tylko pod kątem zapewnienia maksymalnej izolacji. Nieustanne wchłanianie potu/wilgoci z wewnątrz obniża właściwości izolacyjne. Najlepszym wyborem są elastyczne, regulowane wyroby odzieżowe, które można zdjąć lub które umożliwiają osiągnięcie komfortu termicznego.

Wyroby odzieżowe będące w częstym użyciu mogą stracić właściwości izolacyjne w wyniku prania i zniszczenia. Właściwa pielęgnacja odzieży zmniejsza ten negatywny wpływ. Na każdym wyrobie odzieżowym znajduje się etykieta z informacjami o klasyfikacji i innymi.

1. Izolacja termiczna, Icler (m² * K/W)
   
   Minimalna dopuszczalna wartość to 0,265m²K/W. Określana również w odniesieniu do typu B (zestaw odzieży z bielizną), typu C (zestaw odzieży z bielizną określoną przez producenta) i typu R (standardowy zestaw odzieży)
   
2. Przepuszczalność powietrza, AP (mm/s); klasa 3 zapewnia najwyższy poziom ochrony
   
   AP > 100 klasa 1
   
   5 < AP =100 klasa 2
   
   AP < 5 klasa 3
3. Odporność na przenikanie wody (WP)
   
   Opcjonalnie; jeżeli nie została zbadana, zostanie zastąpiona znakiem X na etykiecie.

Wyroby te przeznaczone są do pracy w niskich temperaturach przekraczających -5°C i głównie wewnątrz budynków, chyba że ich dostawca określił inaczej. Norma stosowana jest, kiedy odzież nie musi cechować się wodoodpornością ani przepuszczalnością powietrza. Nie dotyczy obuwia, rękawic ani nakryć głowy. Dobór ubrań musi być optymalny, nie tylko pod kątem zapewnienia maksymalnej izolacji. Nieustanne wchłanianie potu/wilgoci z wewnątrz obniża właściwości izolacyjne. Wyroby odzieżowe będące w częstym użyciu mogą stracić właściwości izolacyjne w wyniku prania i zniszczenia. Właściwa pielęgnacja odzieży zmniejsza ten negatywny wpływ.

Na każdym wyrobie odzieżowym znajduje się etykieta z informacjami o klasyfikacji i innymi.

a. Odporność termiczna, Rct (m² * K/W); klasa 4 zapewnia najwyższy poziom ochrony

0,06 = < Rct <0,12 klasa 1

0,12 = < Rct <0,18 klasa 2

0,18 = < Rct <0,25 klasa 3

0,25 = < Rct klasa 4

b. Przepuszczalność powietrza, AP (mm/s); klasa 3 zapewnia najwyższy poziom ochrony.

Ta klasyfikacja jest opcjonalna.

100 < AP klasa 1

5 < AP =100 klasa 2

AP < 5 klasa 3

c. Odporność na przenikanie wody, WP

Opcjonalnie, jeżeli podana jest odporność wyrobu odzieżowego na przenikanie wody, materiał musi mieć wartość minimalną 8000 Pa.

d. Odporność na przenoszenie pary wodnej, R_et Jeżeli podana jest odporność wyrobu odzieżowego na przenoszenie pary wodnej, wartość musi być mniejsza niż 55 m²Pa/W.

e. Wypadkowa efektywna izolacja termiczna I_cler

Opcjonalnie ta wartość jest wymagana, kiedy odporność termiczna jest wyższa niż klasa 4.

Jeżeli którakolwiek z powyższych wartości oznaczona jest na etykiecie symbolem „X”, oznacza to, że nie została zbadana.